vrijdag 26 oktober 2001

2001 / 26 okt. Jan Brandsma

Jan Brandsma uit Well bij Pictura

Op vrijdagavond 26 oktober 2001 wordt, door Marijke Klaverdijk uit Nieuw Bergen, om 20.00 uur de expositie geopend van de in Well wonende kunstenaar Jan Brandsma en de Spaanse keramist Pedro del Rio. Van Jan Brandsma zullen werken te zien van rubiaanse vrouwenlijven, dromen en karakterportretten. En van Pedro del Rio keramische vrouwenfiguren. De expositie loopt tot 9 december en is op dinsdag tot en met zaterdag tussen 14.00 u. en 17.00 u. te zien bij galerie Pictura aan de Aijenseweg 16b te Aijen (gem.Bergen), ook te zien op www.galeriepictura.nl

Schilder Jan Brandsma: ik ben op weg naar dat ene perfecte schilderij
Door Karel Bruinsma
 Jan Brandsma werd 63 jaar geleden geboren in het noord Groningse Zoutkamp. In ons land bestaat het hardnekkige beeld dat Groningers en Friezen stugge mensen zijn. Jan Brandsma is het zoveelste bewijs van de onwaarheid van dat beeld. Jan is een vriendelijke reus met een witte baard die op onderhoudende wijze vertelt over zijn werk en zijn leven. Nuchterheid is nog zo'n clichĂ©beeld van de Nederlander en van de noorderling in het bijzonder. Aan dat beeld beantwoordt Jan Brandsma wel. Zijn nuchterheid maakt hem bijna bescheiden als het gaat over zijn kunst. Die is op zijn minst opmerkelijk te noemen. Voor Jan Brandsma is schilderen uiteindelijk een ambacht, net zoals een goede timmerman of een schrijnwerker.
 Jan begon zijn werkzame leven als producer van radio en televisiedocumentaires bij de Vara. Toen eind jaren 70 bij de Vara een flinke reorganisatie plaatsvond, ging Jan nadenken over zijn toekomst. Schilderen had altijd al zijn interesse gehad. Hij kreeg de kans die interesse om te zetten in werk. Jan zei de omroepwereld vaarwel en werd beeldend kunstenaar. "Daar moet je je niet al teveel van voorstellen hoor," zegt hij nuchter. "Het vak van beeldend kunstenaar wordt danig overschat. Uiteindelijk is het niet meer dan een goede timmerman, schrijnwerker of meubelmaker. Het is een ambacht."
 Onzichtbare wordt zichtbaar
"Ik houd van mooie dingen en toevallig heb ik de mazzel dat ik wat ik zie en voel tot uitdrukking kan brengen in een schilderij." Het kan dan wel een vak zijn, en natuurlijk is dat ook zo, maar zonder talent begin je niets. Jan is autodidact en heeft geen kunstopleiding genoten. "Het voordeel is dat je niet door kennis gehinderd wordt," zegt hij daarover. "Tegelijkertijd is het soms een nadeel omdat er daardoor dingen zijn die nu eenmaal buiten je bereik liggen. Mijn anatomische kennis is minder groot dan die van iemand die een opleiding genoten heeft."
Al of geen kennis. Het hindert Jan niet in zijn kunst. Hij werkt met acryl op paneel. Hij heeft een heel sterk kleurgebruik, helder en transparant, soms onwerkelijk. Zijn penseelstreek is voornamelijk fijn en gedetailleerd. De werken doen denken aan magisch realisme, soms surrealistisch en soms is iets zo fijn geschilderd dat het aan fotorealisme doet denken. Maar het magische heeft de overhand. Jan vindt zijn thema's in sprookjes en in de natuur om hem heen. Hij lijkt de werkelijkheid met een sprookjeswereld te willen verbinden. Hij maakt een onzichtbare werkelijkheid zichtbaar.
 Heb ik dat gemaakt?
Hij laat een schilderij zien van een rubensiaans vrouwenlijf zonder hoofd. Het weelderige lichaam zweeft in een lege ruimte. Het is eigenlijk een vrij plat schilderij en toch vol dimensies. Dat lichaam roept geborgenheid op, trots, moederschap en vertrouwen. Jan is hier heel tevreden over. "Je mag alles meenemen maar dit gaat niet weg. Dit is zo goed gelukt dat ik er zelf geen idee van heb dat het van mij is," zegt hij min of meer verbaasd over zijn eigen kunnen. "Ach weet je, het is gewoon lekker om te doen dat schilderen. Het klinkt raar maar soms lijkt het of ik in trance raak, dat ik buiten mezelf raak. Op zo'n moment zit alles mee. Het is rustig om je heen, je concentratie is optimaal, het weer is goed enzovoort en op zo'n moment krijg je misschien een heel aardig schilderij. Uiteindelijk schilder ik voor mezelf. Maar wat ik dan wel leuk vind, is dat andere mensen iets voelen bij die schilderijen. Hoe die ander mijn werk beleeft, dat vind ik wel boeiend. Zij zien weer dingen die ik zelf niet eens bedoeld had. Maar dat is wel aardig want het gaat uiteindelijk om het gevoel."
Op zoek naar perfectie
"Eigenlijk praat ik niet graag over kunst. Wat is dat nou? Wanneer is iets kunst. Het is uiteindelijk ook maar betrekkelijk. Die betrekkelijkheid toonde mijn dochter eens heel duidelijk aan.
Ik ben niet zo'n opruimerig type en zij is dat wel. Dus ze ruimt de boel op maar een paar dagen later is het weer een rommeltje. Ze heeft er nu iets op gevonden waardoor ze zich niet meer ergert aan mijn rommel. Ze zei tegen mij: pap, ik heb er geen last meer van want voor mij is het gewoon kunst. Nou dat vind ik een meesterlijke oplossing." Een kunstenaar mag dan wel een ambachtsman zijn, hij is ook gedreven, op zoek naar perfectie. "Ik ben op weg naar dat ene schilderij dat volmaakt is. Als ik dat bereik ben ik klaar maar de vraag is wanneer bereik je die staat van perfectie? Ik ben niet snel tevreden met mijn werk. Het werk is eigenlijk nooit af."
Detaillist
Hoewel Jan Brandsma naar eigen zeggen nog steeds op zoek is naar de perfecte vorm heeft hij heel duidelijk zijn eigen signatuur gevonden in zijn werk. Terwijl ik met hem zit te praten blijf ik maar naar een schilderij achter hem kijken. Een vrouw achter een caféraam. Eigenlijk heel eenvoudig maar het blijft mijn aandacht vragen. Over zeggingskracht gesproken.
"Niemand is in staat iets te maken wat er nog niet is," filosofeert Jan door. "Een kunstenaar voegt iets toe aan wat hij of zij al weet. Je neemt de thema's uit je omgeving in je op, bewust of onbewust, omdat je daar gevoelsmatig iets mee hebt. Vervolgens beeld je dat uit in een kunstzinnige uitingsvorm. Ik schilder toevallig, maar het zou ook schrijven kunnen zijn, of beeldhouwen. Ik heb veel bewondering voor Francis Bacon. Ik vind zijn zeggenschap hartverscheurend goed. Maar ik wil iedere vergelijking met een ander vermijden. Dit is mijn kunst en het zijn mijn gevoelens. Voor mij is een kunstenaar een detaillist. Hij laat de details zien van het grote geheel waarin we leven. Hij doet dat op zijn eigen manier." Jan Brandsma heeft zijn manier gevonden.








Geen opmerkingen:

Een reactie posten